یاداشت/ حمیدرضا محمدی

کوچ اجباری و کشتار غیرنظامیان از مصادیق جنایات جنگی

گروه دادبان عدالت-حمیدرضا محمدی وکیل پایه یک دادگستری؛ جنایات علیه بشریت که می‌توان بلای قرن بیستم و مصیبت قرن حاضر نامید، منجر به فجایع هولناک بشری در جوامع انسانی شده است.

به عبارت دیگر جنایات علیه بشریت، جنایات توده‌واری هستند که علیه یک جمعیت غیرنظامی ارتکاب می‌یابند و می‌توان جدید‌ترین شکل این جنایات را کشتار گروه‌های مردمی دانست که با ژنوساید قرابت زیادی پیدا می‌کند. اما جنایات علیه بشریت، مفهومی وسیع‌تر از ژنوساید دارد.

به نظر می‌رسد مفهوم جنایت علیه بشریت در مفهوم مدرن آن سال ۱۹۱۵ به کار رفت. در آن سال سه قدرت بزرگ انگلستان، روسیه و فرانسه در اعلامیه مشترکی قتل‌عام ارامنه ترکیه را جنایت علیه بشریت و تمدن نامیده و مرتکبان آن را مسئول دانستند. تعریف جنایت علیه بشریت در اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی به نظر اقدام مبتکرانه‌ای نیست بلکه بیشتر بازتاب تحولات و پیشرفت‌های حقوق بشر دوستانه بین‌المللی از دیوان تورنبرگ به این سو است.

مصادیق جنایت علیه بشریت طبق ماده ۷ اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی ذکر گردیده است.

منظور از جنایات علیه بشریت در این اساسنامه هر یک از اعمال مشروحه ذیل است:

۱-زمانی که در چارچوب حمله گسترده یا سازمان یافته علیه جمعیت غیر نظامی و با علم به آن ارتکاب یابد.

۲-هر کشتار، نابودی گروهی، به بردگی بردن، تبعید یا کوچاندن اجباری جمعیت زندانی یا محرومیت شدید از آزادی که با قواعد قانون اساسی حقوق بین‌الملل مغایرت دارد.

۳-شکنجه ،هتک حرمت از زنان، بردگی جنسی، فحشای اجباری، بارداری اجباری، سترون کردن اجباری یا هر راه دیگر خشونت جنسی.

۴-تعقیب و آزار هر گروه به علل سیاسی ،نژادی ،قومی، فرهنگی، مذهبی، جنسی یا علت دیگر.

۵-ناپدیدسازی اجباری اشخاص، جنایت تبعیض نژادی و دیگر اعمال غیرانسانی مشابه که عامداً به قصد ایجاد رنج یا صدمات شدید جسمانی یا روانی افراد صورت گیرد.

به طور کلی عناصر مشترک دربین تمامی مصادیق جنایات علیه بشریت بدین قرار است:

۱-فعل مجرمانه هم به لحاظ ماهیت و هم از جهت ویژگی‌های رفتاری غیرانسانی است.

۲-این فعل باعث رنج یا صدمه شدید جسمانی یا سلامت روحی و جسمی فرد می‌شود.

۳-به علاوه این رفتارها در قالب بخشی از تعرض و هجمه گسترده یا سازمان یافته علیه اعضای جمعیت غیر نظامی صورت می‌گیرد.

۴-طبع غالب مصادیق جنایت علیه بشریت به کیفیتی است که تنها به مباشرت محدود نمی‌شوند، بلکه معاونت در ارتکاب هر یک از این مصادیق نیز تصورپذیر است.

در جنایات علیه بشریت، لازم نیست که یک گروه خاص مورد هدف قرار گیرد بلکه به طور کلی، یک جمعیت غیر نظامی شامل گروه‌های سیاسی و …. ممکن است موضوع این جنایات واقع شود. همچنین برخلاف جنایت ژنوساید، در جنایات علیه بشریت، قصد مرتکب در نابودی کل یا بخشی از گروه مورد نظر شرط نیست.

تاریخ از جلوه‌های تأسف‌بار دیگر جنایات علیه بشریت، پرده برداشته که از آن جمله برده‌سازی از طریق کار اجباری، اخراج مردم از مناطق آبا و اجدادی‌شان، زندان خودسرانه یا شکنجه مخالفان سیاسی، تجاوز جنسی گسترده به زنان بی‌دفاع، ناپدیدشدگی اجباری و آزار و اذیت و قتل عام کودکان با وضع قوانین و تدابیر تبعیض آمیز قابل ذکر است.

انتهای پیام/