رویکرد قانون و رویه ی ایران نسبت به ختم دادرسی و صدور رای و نگاه تطبیقی به حقوق فرانسه
گروه باشگاه وکلای جوان-محسن عامری وکیل دادگستری؛ «در داخل اگر کسی در تحلیلی در بیانی جوری حرف بزند که معنایش این باشد که تو دل مردم را خالی کند این جرم است باید دنبال بشه…» این بخشی از بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی است.
بنظر می رسد حقوق دانان متعهد باید این بخش از سخنرانی معظم له را از دیدگاه حقوقی مورد تبیین قرار دهند، فی البداهه حقیر در موضوع اشاره شده در زیر نصوص قانونی را متذکر می شود. به این امید که شروعی بر اعلام نظر اساتید معزز حقوق قرار گیرد:
اولا: جرم ترساندن مردم و تشویش اذهان عمومی جرمی است که شخص با گفتار، رفتار و یا نوشتار به صراحت یا به تلویح وکنایه، سبب آشفتگی ذهنی جامعه گردد؛ چه آنچه نسبت داده شده مطابق با واقع باشد و یا آن که دروغ باشد. و فرقی هم نمیکند مرتکب این حرف را از طرف خودش بگوید یا اینکه بگوید این حرف را از کس دیگری شنیده است و منتشر میکند.
البته برای تحقق جرم مذکور باید قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به عنوان سوء نیت خاص وجود داشته باشد.
ماده ۶۹۸ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مقرر میکند: هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیلهی نامه یا شکواییه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا توزیع هرگونه اوراق چاپی یا خطی با امضاء یا بدون امضاء اکاذیبی را اظهار نماید یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت راسا یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی تصریحا یا تلویحا نسبت دهد؛ اعم از این که از طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شود یا نه، علاوهبر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم شود.
با توجه باینکه راههای نشر اکاذیب و تشویش اذهان عموم مردم، استفاده از رسانهها شامل نوشتاری، صوتی، تصویری یا مجازی برای انتشار مطالب است.
در همین راستا، قانون مطبوعات که ناظر بر فعالیتهای رسانهای و مطبوعاتی در کشور است، در ماده ۶ خود، نشریات را به جز موارد مشخصشده در قانون، در انتشار سایر مطالب آزاد دانسته است.
مثل: نشر مطالب الحادی و مخالف موازین اسلامی- اشاعه فحشاء و منکرات – ایجاد اختلاف ما بین اقشار جامعه، به ویژه از طریق طرح مسائل نژادی و قومی – اهانت به دین مبین اسلام و مقدسات آن و…یکی از این موارد که در بند ۱۱ ماده ۶ قانون مطبوعات آمده، عبارت است از «پخش شایعات و مطالب خلاف واقع یا تحریف مطالب دیگران است.
همچنین ماده ٧۴۶ فصل جرایم رایانهای قانون مجازات در این خصوص مقرر کرده است هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سامانه رایانهای یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر کند یا رأسا یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
ماده ۷۴۴ قانون مجازات اسلامی در فصل جرایم رایانهای میگوید: «هر کس به وسیله سامانههای رایانهای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»
ماده ۵۰۰ مکرر الحاقی ۱۳۹۹/۱۰/۲۴ نیز در باب القائات روانی و ذهنی می فرماید:’هر کس در قالب فرقه، گروه، جمعیت یا مانند آن و استفاده از شیوه های کنترل ذهن و القائات روانی در فضای واقعی یا مجازی مرتکب اقدامات زیر گردد، چنانچه رفتار وی مشمول حد نباشد، به حبس و جزای نقدی درجه پنج یا یکی از این دو مجازات و محرومیت از حقوق اجتماعی درجه پنج محکوم می گردد. مجازات سردستگی فرقه یا گروه مزبور مطابق ماده۱۳۰ (حداکثر مجازات) تعیین گردیده و ماده ۵۰۹ هم مقرر داشته در صورتیکه در زمان جنگ کسی مرتکب یکی از جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی موضوع این فصل شود به مجازات اشد همان جرم محکوم میگردد.
ماده ۵١٢ همان قانون نیز اغوا و تحریک مردم به قصد بر هم زدن امنیت کشور به جنگ و کشتار با یکدیگر را جرم انگاری نموده و مجازات ۵ سال حبس را برای مرتکب آن مقرر کرده است.
بنابراین با توجه به آنچه که قانون مجازات اسلامی، قانون مطبوعات و فصل جرایم رایانهای قانون مجازات اسلامی آمده است، هرگاه کسی با نوشته، اعلامیه، سخنرانی، صحبت کردن، انتشار مطالب مطبوعاتی، نوشتن در فضای مجازی یا به هر نحو دیگری اقدام به تحریف یا تحریک و تشویش و نشر اکاذیب به قصد ضرر رساندن به دیگری کند، از نظر قانون مجرم بوده و باید پاسخگوی رفتار خود باشد. همچنین اگر اعمال ارتکابی در زمان جنگ یا با باند و سردستگی باشد حداکثر مجازات را در پی خواهد داشت.
دیدگاهتان را بنویسید