یادداشت/ لیلی تقربی

بررسی مفهوم مقابل به مثل در ترور شخصیت های سیاسی از منظر حقوق بین الملل

گروه باشگاه پژوهشگران جوان– لیلی تقربی فعال حقوق بشر و پژوهشگر حقوق بین الملل؛ مفهوم “مقابل به مثل” (retaliation) در حقوق بین‌الملل به معنای اقدام متقابل به منظور تلافی یک عمل غیرقانونی است. در مورد ترور شخصیت‌های سیاسی، این مفهوم پیچیدگی‌های خاصی پیدا می‌کند و از منظر حقوق بین‌الملل باید به دقت بررسی شود.

حقوق بین‌الملل و ترور شخصیت‌های سیاسی

منع کلی ترور:

در حقوق بین‌الملل، ترور به عنوان یک عمل غیرقانونی شناخته می‌شود. ماده (۴۲) منشور سازمان ملل متحد هرگونه تهدید یا استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشور را ممنوع می‌کند. این ممنوعیت شامل ترور شخصیت‌های سیاسی نیز می‌شود.

حقوق بشر:

ترور شخصیت‌های سیاسی معمولاً نقض آشکار حقوق بشر است. اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی بر حق زندگی تأکید دارند، و ترور به عنوان نقض این حق بنیادین تلقی می‌شود.

مفهوم “مقابل به مثل” و مشروعیت آن

مقابل به مثل مشروع:

مقابل به مثل تنها در شرایط خاص و تحت قواعد و ضوابط دقیق حقوق بین‌الملل قابل توجیه است. برای مثال، اقدامات تلافی‌جویانه باید متناسب، ضروری و موقت باشند و در نهایت به حل و فصل مناقشه کمک کنند، نه اینکه منجر به تشدید آن شوند.

غیرمشروع بودن ترور متقابل:

ترور متقابل به عنوان یک عمل تلافی‌جویانه در حقوق بین‌الملل مشروع نیست. حتی اگر یک کشور مدعی شود که ترور یک شخصیت سیاسی از سوی کشور دیگر صورت گرفته، پاسخ متقابل با همان روش (ترور) نقض آشکار حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود و مشروعیت ندارد.

توجیهات و استثنائات

دفاع مشروع:

برخی کشورها ممکن است اقدام به ترور را تحت عنوان دفاع مشروع (self-defense) توجیه کنند. با این حال، دفاع مشروع باید بلافاصله و ضروری باشد و تنها در صورت وجود تهدید فوری قابل قبول است. بنابراین، استفاده از ترور به عنوان دفاع مشروع به ندرت قابل توجیه است.

▪️اقدامات مقابله‌ای (Countermeasures):

اقدامات مقابله‌ای به معنای واکنش‌هایی هستند که یک کشور می‌تواند در پاسخ به نقض حقوق بین‌الملل توسط کشور دیگر انجام دهد. این اقدامات باید قانونی و متناسب باشند. ترور به عنوان یک اقدام مقابله‌ای نامشروع است.

نتیجه‌گیری:

ترور شخصیت‌های سیاسی، حتی به عنوان یک اقدام متقابل، از نظر حقوق بین‌الملل مشروعیت ندارد. حقوق بین‌الملل با صراحت هرگونه ترور را منع کرده و آن را نقض حقوق بشر می‌داند. در نتیجه، کشورها باید از اقدامات قانونی و دیپلماتیک برای حل و فصل مناقشات و تلافی‌جویی استفاده کنند.

انتهای پیام/