چالش‌های مهریه مال غیر منقول2

نویسنده: انیس اسدی

رویه دفاتر اسناد رسمی و رویه ثبت اسناد و املاک در مورد وضعیت مهریه غیر منقول

آیین نامه متحدالشکل شدن ثبت ازدواج و طلاق مصوب 1311 از قدیمی ترین آیین نامه هایی است که بعد از قانون ازدواج 1310، در زمانی که دفاتر ازدواج و طلاق همزمان دفتر اسناد رسمی هم داشتند، نوشته شد، در این قانون اشاره شده است که وقتی یک ملک و مال غیر منقول به عنوان مهریه زن قرار میگیرد، رویه اینگونه است که قبل از عقد نکاح باید به زوجه منتقل گردد و اگر سند ملک قبل از عقد نکاح به نام زن نشود، دفاتر ازدواج حق ندارند نکاح را ثبت کنند و برای اینکه ملکی برای مهریه به ثبت برسد، باید مدارک لازم در ابتدا در دفاتر ازدواج آمده شوند و همه آن دسته از مدارکی که برای انتقال دادن ملک لازم است را در دفاتر اسناد رسمی ارائه کنند؛ از جمله این مدارک میتوان به استعلام از اداره ثبت، سند رسمی برای ملک و… اشاره نمود؛ زمانی که زوج همه مدارک مورد نظر را آماده نمود و به دفتر رسمی ازدواج می آورد؛ سردفتر در دفاتر رسمی ازدواج در سند ازدواج مشخصات ملک مورد نظر را باید به ثبت برساند، سپس دفاتر ازدواج اگر خودشان دفتر اسناد رسمی نیستند، باید قباله ازدواج را به دفاتر اسناد رسمی در آن نزدیکی ببرند و دفاتر اسناد رسمی نیز معامله را به ثبت میرسانند و به دفتر ثبت اسناد و املاک فرستاده میشود که در این دفتر باید مقابل شماره سندملکی جلونویسی شود که این ملک بعنوان مهریه انتقال پیدا کرده است. بنابراین مهریه غیرمنقولی که به ثبت نرسد، نمی‌توان نسبت به آن اجرائیه صادر نمود.

خلع ید از مهریه غیر منقول

در خصوص مهریه غیر منقول اگر زوج یا ثالث در مال مورد مهریه تصرف داشته باشد و مهریه به موجب سند رسمی منتقل شده باشد دعوای خلع ید مطرح میگردد؛ زیرا بنابر رای وحدت رویه 672 سال 83، برای دعوای خلع ید برخلاف تصرف عدوانی، باید مالکیت احراز گردد و قبل از احراز و اثبات مالکیت قابلیت استماع ندارد. در هر دو مورد خلع ید و تصرف عدوانی، عدوانی بودن تصرف از ارکان دعواست؛ با این وجود، بین این دعوا اختلاف فراوانی است که نباید حقوقدانان از آنها غافل باشند؛ بنابراین در خصوص اسناد عادی، دعوای خلع ید پذیرفته نمیشود و باید در ابتدا درخواست تنفیذ و یا اثبات مالکیت بدهند و سپس خلع ید را مطرح کنند که این موارد از صلاحیت دادگاه خانواده خارج می باشد.