یادداشت/ محسن عامری

بررسی بستر های حقوقی- سیاسی برخورد قاطع با رژیم صهیونیستی در سازمان ملل

گروه باشگاه وکلای جوان-محسن عامری وکیل پایه یک دادگستری و کارشناس حقوق بین‌الملل؛ سازمان ملل، نهادی ساخته قدرت های پیروز جنگ جهانی دوم برای ایجاد صلح و امنیت بین الملل است که امروز همه کشورهای جهان عضو ان شده اند. در بستر نسل کشی هولناک صهیونیست ها در غزه، بنیامین نتانیاهو به سازمان ملل راه یافت و در سپتامبر ۲۰۲۴ ضمن تحقیر این سازمان آن را «خانه تاریکی» برشمرد و سازمان ملل را متهم به یهود ستیزی نمود. نماینده و سفیر صهیونیست در این سازمان نیز، منشور ملل متحد را پاره کرد و علاوه بر این، صهیونیست‌ها سعی دارند آژانس کاریابی و امداد سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی موسوم به «آنروا» را به‌عنوان یک «سازمان تروریستی» اعلام کند. صهیونیست‌ها در یک سال گذشته مدارس، انبارها و اردوگاه‌های آوارگان سازمان ملل در غزه را بمباران کرده‌اند و دست‌کم ۲۲۸ کارمند سازمان ملل را کشته اند؛ آماری که به گفته دبیرکل سازمان ملل از زمان تاسیس این سازمان، بی‌سابقه است. آنها به یونیفل در جنوب لبنان نیز حمله کرده و خواهان اخراج آنروا از کرانه باختری است. اکنون به نظر می رسد از جهت سیاسی و حقوقی بایستی این رژیم اخراج شود. اقدامات صهیونیست ها از کشتار انروا در غزه تا حمله به یونیفل در لبنان و تلاش برای اخراج نیروهای انروا در کرانه باختری و الحاق این کرانه به خود و بایسته های فعال شدن سازمان ملل در دفاع از حیثیت جهانی خود با وجود رژیم صهیونیستی و۷۵ سال زیرپا گذاشتن قطعنامه های سازمان ملل ملل متحد و بایسته های اقدام با انها به عنوان عامل بی سابقه ترین نسل کشی در جهان معاصر است. محورها زیر باختصار مورد بررسی قرار می گیرد:

۱- اقدامات صهیونیست ها و فروریزی نقش و جایگاه سازمان ملل در جهان
۲-نقش امریکا در شورای امنیت و چگونگی خنثی سازی اقدامات سازمان ملل برای بستر سازی صلح و امنیت در خاورمیانه و به شکست کشاندن سازمان ملل
۳- ظرفیت های مجمع عمومی برای دور زدن شورای امنیت جهت اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل
۴- بررسی سابقه اقدامات سازمان ملل برای اخراج برخی از اعضا همچون رژیم آپارتاید افریقای جنوبی و علل ناکام ماندن آن
۵- اعلان کشور مالزی مبنی بر تهیه یک پیش نویس جهت ارائه به مجمع عمومی برای اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل و چشم انداز این وضعیت از جهات حقوقی و سیاسی
بنظر می رسد با توجه به اقدامات خصمانه رژیم صهیونیستی علیه مشروعیت سازمان ملل از جمله:

الف- پاره کردن منشور سازمان ملل متحد توسط سفیرش در انظار عمومی سازمان ملل
ب- عنصر نامطلوب خواندن دبیرکل سازمان ملل متحد
ج- ممنوعیت فعالیت های آنروا در اراضی اشغالی حمله ،کشتار صدها نفر از کارکنان سازمان ملل متحد در غزوه به نام آنروا
د- حمله به صلح بانان یونیفل در لبنان
ه- بی اعتنایی کامل به قرارهای موقت دیوان بین المللی دادگستری
ز- نقض مفاد منشور سازمان ملل ملل به ویژه ماده ۲ بند ۴ منشور و سیاست عامدانه این رژیم در گسترش جنگ تمام عیار به کل منطقه

اکنون زمان اقدامات قاطع بین المللی: اعم ۱- تعلیق و اخراج رژیم صهیونیستی ۲- مکانیسم قطعنامه اتحاد برای صلح و ۳- احیای کار گروه آپارتاید سازمان ملل از سازمان ملل متحد فرا رسیده است.
منابع حقوقی:

ماده ۵- هر عضو ملل متحد که از طرف شورای امنیت بر علیه آن اقدام احتیاطی یا قهری به عمل آمده است ممکن است به وسیله مجمع عمومی و بنابر توصیه شورای امنیت از اعمال حقوق و مزایای عضویت معلق گردد. اعمال حقوق و مزایای مزبور ممکن است به وسیله شورای امنیت مجدداً برقرار شود.

ماده ۶- هر عضو ملل متحد که در تخطی از اصول مندرج در این منشور اصرار ورزد ممکن است به وسیله مجمع عمومی بنابر توصیه شورای امنیت از سازمان اخراج گردد.

ماده ۲۴ بند ۱ – برای تأمین عملیات سریع و مؤثر سازمان اعضای آن مسئولیت اولیه حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را به عهده شورای امنیت گذاشته و‌اعتراف می‌نمایند که در حین انجام وظایفی که این مسئولیت به عهده شورای مزبور می‌گذارد شورا به نام آنها اقدام می‌کند.
ماده ۹ کنوانسیون بین‌المللی منع و مجازات جنایت آپارتاید مورخ نهم آذ ۱۳۵۲ سی‌ام نوامبر ۱۹۷۳

۱ – رییس کمیسیون حقوق بشر باید گروهی متشکل از سه عضو کمیسیون حقوق بشری که درضمن از نمایندگان کشورهای طرف این کنوانسیون نیز‌بشمار می‌آیند، تعیین خواهد نمود تا کلیه گزارشهایی را که کشورهای طرف این کنوانسیون بر طبق ماده ۷ ارائه می‌نمایند مورد رسیدگی قرار می‌دهد.
۲ – اگر در بین اعضای کمیسیون حقوق بشر نمایندگانی از کشورهای طرف این کنوانسیون وجود نداشته باشد و یا اگر تعداد این نمایندگان کمتر از سه‌نفر باشد، در آن صورت دبیر کل سازمان ملل بعد از مشورت با کلیه کشورهای طرف این کنوانسیون، نماینده و یا نمایندگانی از کشورهای طرف این‌کنوانسیون که از اعضای کمیسیون حقوق بشر هستند تعیین خواهد کرد تا در کار گروهی که بر طبق بند یک این ماده تشکیل شده است شرکت نمایند تا‌آن هنگام که نمایندگان کشورهای طرف این کنوانسیون به عضویت کمیسیون حقوق بشر انتخاب شدند.
۳ – این گروه می‌تواند قبل از شروع یا بعد از پایان جلسه کمیسیون حقوق بشر در طی مدتی که بیش از ۵ روز نخواهد بود تشکیل جلسه دهد تا کلیه‌گزارشهای ارائه شده طبق ماده ۷ را بررسی نماید.

درحالی که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل بار‌ها رژیم صهیونیستی را محکوم کرده و به همین دلیل از ورود به اراضی اشغالی منع شده، درخواست‌های او نادیده گرفته شده است.

با بررسی محور های ۵ گانه بالا بنظر می رسد:

۱- روابط رژیم صهیونیستی با سازمان ملل برای چندین دهه متزلزل بوده است. این در درجه اول به‌دلیل موضع سازمان ملل درمورد رژیم صهیونیستی است. این روابط در ۱۲ ماه گذشته (آغاز جنگ غزه) وخیم‌تر شده است.

بسیاری استدلال کرده‌اند که رژیم صهیونیستی بار‌ها قطعنامه‌ها و معاهده‌های سازمان ملل، ازجمله کنوانسیون نسل‌کشی را در جریان کارزار خود در غزه نقض کرده است. برخی از مقام‌های سازمان ملل رژیم صهیونیستی را به ارتکاب جنایت‌های جنگی متهم کرده‌اند.

ناکارآمدی نظام بین‌الملل در جلوگیری از جنایت‌های رژیم صهیونیستی در غزه و ممنوعیت فعالیت آنروا؛ برشی از الگوی سیاسی‌سازی کمک‌های بشردوستانه رژیم صهیونیستی همچنین به‌طور مستقیم با آژانس‌های سازمان ملل درگیر شده است؛ حدود ۲۳۰ نفر از کارکنان سازمان ملل در جریان جنگ غزه جان خود را از دست داده‌اند و بسیاری از دولت‌ها و مقام‌های سازمان ملل می‌گویند که رژیم صهیونیستی به‌طور عمد نیرو‌های حافظ صلح سازمان ملل را در لبنان هدف قرار داده است. اما اقدام رژیم صهیونیستی علیه سازمان ملل در ۲۸ اکتبر (۷ آبان)، زمانی که پارلمان رژیم صهیونیستی (کنست)، فعالیت آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (Unrwa) را در داخل اراضی اشغالی ممنوع کرد، به اوج خود رسید؛ این اقدام صهیونیست‌ها موجی از محکومیت‌ها را برانگیخت.

۲- تلاش‌های سازمان ملل برای تحریم رژیم صهیونیستی نیز ناکام مانده است. تحریم‌های سازمان ملل نیازمند موافقت شورای امنیت این سازمان است. آمریکا و هم پیمانان غربی او از قدرت خود به‌عنوان یک عضو دائمی برای وتوی پیش‌نویس قطعنامه‌هایی استفاده کرده که به‌دنبال انجام این کار است.

۳- در خصوص بررسی اختیارات سازمان ملل برای تعلیق و اخراج رژیم صهیونیستی قابل ذکر است که با توجه به این خصومت آشکار نسبت به سازمان ملل، جای تعجب نیست که برخی اکنون خواستار تعلیق عضویت رژیم صهیونیستی هستند. اما آیا سازمان ملل می‌تواند یک عضو را به‌طور قانونی تعلیق کند؟ پاسخ مثبت است.

براساس مواد ۵ و ۶ منشور سازمان ملل، اگر مشخص شود که یک عضو به‌طور مداوم اصول مندرج در این منشور را نقض کرده است این عضو ممکن است تعلیق یا اخراج شود.

اما مواد ۵ و ۶ هر دو بیان می‌کنند که تعلیق و اخراج مستلزم موافقت مجمع عمومی و همچنین توصیه شورای امنیت است. به این ترتیب، تعلیق رژیم صهیونیستی مستلزم موافقت ۵ عضو دائمی شورای امنیت (آمریکا، انگلیس، چین، روسیه و فرانسه) است.

۴- در آغاز هر جلسه مجمع عمومی سالانه، کمیته اعتبارنامه‌های سازمان ملل موارد ارسالی هر عضو را قبل از پذیرش رسمی بررسی می‌کند. معمولا این یک روند رسمی است، اما در ۲۷ سپتامبر ۱۹۷۴ (۵ مهر ۱۳۵۳ شمسی)، اعتبار آفریقای جنوبی (که در آن زمان سیستم آپارتاید را اداره می‌کرد) رد شد. در همین حال، با توجه به سوابق گذشته آمریکا و رییس جمهور وقت مبنی بر «حمایت آهنین» خود از رژیم صهیونیستی، این موضوع در عمل غیرقابل تصور است. اما در حالی که بعید است که مواد ۵ یا ۶ علیه رژیم صهیونیستی استناد شود، یک گزینه احتمالی امکان‌پذیر باقی می‌ماند. مجمع عمومی سازمان ملل ۳ روز بعد قطعنامه ۳۲۰۷ را تصویب کرد که در آن از شورای امنیت خواسته شد تا روابط بین سازمان ملل و آفریقای جنوبی را با توجه به نقض مداوم اصول منشور ازسوی این کشور بررسی کند.

پیش‌نویس قطعنامه‌ای که خواستار اخراج آفریقای جنوبی بود، سرانجام در پایان اکتبر به شورای امنیت ارائه شد، اما ازسوی آمریکا، انگلیس و فرانسه وتو شد.

با این حال، رئیس الجزایری مجمع عمومی به نام عبدالعزیز بوتفلیقه، در ۱۲ نوامبر (۲۱ آبان ۱۳۵۳) حکم داد که با توجه به تصمیم کمیته اعتبارنامه و تصویب قطعنامه ۳۲۰۷، مجمع عمومی اجازه نمی‌دهد که هیئت آفریقای جنوبی در امور این سازمان شرکت کند. آفریقای جنوبی پس از پایان آپارتاید تا ژوئن ۱۹۹۴ (خرداد ۱۳۷۳) از مجمع عمومی معلق ماند.

توجه به این نکته ضروری است که آفریقای جنوبی به‌طور رسمی از سازمان ملل معلق نشده بود، فقط مجمع عمومی آن را به تعلیق درآورده است. با این حال، این یک حرکت بسیار مهم بود.

۵- غیر از مالزی و کشورمان ، سازمان همکاری‌های اسلامی و اتحادیه عرب درخواست‌هایی مبنی بر تعلیق رژیم صهیونیستی از عضویت سازمان ملل وجود داشته است.

مایکل فخری، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد حق غذا، در ۳۰ اکتبر (۹ آبان) از مجمع عمومی سازمان ملل خواست تا عضویت رژیم صهیونیستی را به‌حالت تعلیق درآورد، زیرا به‌گفته وی، اسرائیل به سیستم سازمان ملل حمله می‌کند.

فرانچسکا آلبانیز، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر نیز می‌گوید که سازمان ملل باید تعلیق عضویت این رژیم را به‌عنوان عضو سازمان ملل تا زمانی که به نقض قوانین بین‌المللی پایان دهد و از اشغال به وضوح غیرقانونی عقب‌نشینی کند، بررسی کند.