حقوق بیمار در تصمیم گیری درباره درمان
گروه باشگاه وکلای جوان– فاطمه تاج آبادی وکیل پایه یک دادگستری، در نظام پزشکی و حقوقی ، رضایت آگاهانه یکی از بنیادی ترین حقوق بیماران محسوب می شود که به صورت صریح در قوانین و منشور حقوق بیمار مورد تاکید قرار گرفته است.
به رضایت بیمار یا ولی قانونی جهت اقدامات تشخیصی و یا درمانی رضایت آگاهانه گفته می شود.
در رضایت آگاهانه مطابق مفاد منشور حقوق بیمار ، وجود ۵ شرط الزامی است:
۱. ارائه اطلاعات به بیمار
حسب ماده ۲ منشور حقوق بیمار در ایران ؛ پزشک موظف است تمامی اطلاعات مرتبط با وضعیت پزشکی بیمار، تشخیص ها، گزینه های درمانی، عوارض احتمالی و عواقب درمان های مختلف را به بیمار ارائه دهد. بیمار باید از اطلاعاتی برخوردار شود که درک آن برای تصمیم گیری درمانی ضروری است.
۲. درک بیمار از اطلاعات
بر اساس ماده ۲ منشور حقوق بیمار، اطلاعات پزشکی باید به‌گونه‌ای به بیمار ارائه شود که بیمار بتواند آن را درک کند و تصمیمی آگاهانه اتخاذ کند. این ماده همچنین اشاره دارد به این که اگر بیمار توانایی درک اطلاعات را نداشته باشد، مسئولیت انتقال این اطلاعات بر عهده تیم پزشکی است تا اطلاعات به‌طور شفاف و با استفاده از زبان ساده و قابل فهم ارائه گردد.
۳.صلاحیت تصمیم گیری
طبق ماده ۳ منشور حقوق بیمار، هیچ‌گاه نباید بیمار تحت فشار یا تهدید برای اتخاذ تصمیم خاصی قرار گیرد. رضایت بیمار باید به‌طور آزادانه، بدون اجبار و بر اساس اطلاعات صحیح و کامل صورت گیرد. این اصل به ویژه در مواردی که درمان‌های خاص یا خطرناک مطرح است، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
۴.شرایط اضطراری و عدم توانایی در تصمیم گیری
به‌طورکلی، رضایت آگاهانه زمانی است که شما به لحاظ قانونی قادر به تصمیم‌گیری برای خود هستید. از نظر قانونی سن زیر ۱۸ سال فاقد صلاحیت قانونی جهت ارائه رضایت و برائت قانونی هستند. افرادی که عقب‌مانده ذهنی هستند و یا دارای اختلال ذهنی‌اند اگر در حد اطفال زیر ۱۸ سال باشند فاقد صلاحیت برای اعلام رضایت‌اند. در این شرایط رضایت از ولی یا قیم قانونی آن ها اخذ می شود.
۵. داوطلبانه بودن رضایت
حسب ماده ۲ منشور حقوق بیمار در ایران؛ تصمیم گیری بیمار بایستی مبتنی بر آزادی اراده بوده و آگاهانه صورت بگیرد به همین جهت است که بعد از ارائه اطلاعات کافی به بیمار؛ زمان لازم و کافی جهت تصمیم گیری به وی داده می شود.
در نهایت، رعایت حقوق انسانی بیمار و تضمین حق انتخاب آزادانه بیمار، از اصول اولیه اخلاق پزشکی و حقوقی به شمار می‌آید که باید در تمام مراحل درمان، از تشخیص تا تصمیم‌گیری‌های درمانی، لحاظ شود. منشور حقوق بیمار و قوانین ملی و بین‌المللی به‌طور صریح این حقوق را تعریف کرده و تاکید دارند که پزشکان و تیم‌های درمانی موظف به رعایت آن‌ها هستند. در این راستا، احترام به استقلال و تصمیم‌گیری آگاهانه بیمار، نه تنها یک الزام قانونی، بلکه یک مسئولیت اخلاقی است.
دیدگاهتان را بنویسید